Wprowadzenie
Inwestycja w instalację fotowoltaiczną to nie tylko krok w kierunku ekologii i niezależności energetycznej, ale także decyzja finansowa, która ma przynieść wymierne korzyści ekonomiczne. Wielu potencjalnych inwestorów zastanawia się, jaki jest rzeczywisty zwrot z inwestycji w panele słoneczne i czy faktycznie się to opłaca. W tym artykule przedstawimy, jak rzetelnie obliczyć realne oszczędności z fotowoltaiki i jak długo trzeba czekać na zwrot z inwestycji.
Składniki kosztów instalacji fotowoltaicznej
Zanim przejdziemy do obliczania oszczędności, musimy dokładnie określić koszty początkowe inwestycji. Na całkowity koszt instalacji fotowoltaicznej składają się:
- Panele fotowoltaiczne - stanowią ok. 40-50% całkowitego kosztu
- Falownik (inwerter) - ok. 15-20% kosztów
- Konstrukcja montażowa - ok. 10% kosztów
- Okablowanie i zabezpieczenia - ok. 5% kosztów
- Montaż - ok. 15-20% kosztów
- Dokumentacja i formalności - ok. 5% kosztów
Dla typowej instalacji o mocy 5 kWp całkowity koszt w Polsce w 2023 roku wynosi średnio 25 000 - 35 000 zł brutto. Oczywiście, cena zależy od wielu czynników, takich jak jakość komponentów, złożoność montażu czy region Polski.
Dotacje i ulgi podatkowe
Od kosztów całkowitych należy odjąć dostępne dotacje i ulgi podatkowe, które znacząco obniżają realny koszt inwestycji:
- Program "Mój Prąd" - aktualnie do 6000 zł dotacji na instalację fotowoltaiczną
- Ulga termomodernizacyjna - możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania do 53 000 zł, co przy stawce podatku 17% daje oszczędność do 9010 zł
- Lokalne programy dotacyjne - niektóre gminy oferują dodatkowe wsparcie
Przykładowo, dla instalacji kosztującej 30 000 zł, po uwzględnieniu dotacji z programu "Mój Prąd" (6000 zł) i ulgi termomodernizacyjnej (ok. 4080 zł dla podatnika w pierwszym progu podatkowym), realny koszt może spaść do około 19 920 zł.
Produkcja energii z instalacji fotowoltaicznej
Kluczowym elementem do obliczenia oszczędności jest oszacowanie, ile energii wyprodukuje nasza instalacja. W Polsce przyjmuje się, że z 1 kWp mocy zainstalowanej można rocznie uzyskać:
- 900-950 kWh w północnej Polsce
- 950-1000 kWh w centralnej Polsce
- 1000-1050 kWh w południowej Polsce
Dla instalacji o mocy 5 kWp w centralnej Polsce możemy więc oczekiwać rocznej produkcji na poziomie około 4750-5000 kWh.
Jednak nie całą wyprodukowaną energię wykorzystamy na własne potrzeby. Część zostanie wprowadzona do sieci i rozliczona w systemie net-billing (aktualny system rozliczeń prosumentów w Polsce). Przyjmuje się, że:
- Dla gospodarstw domowych bez magazynu energii: autokonsumpcja wynosi ok. 20-30%
- Dla gospodarstw z magazynem energii: autokonsumpcja może wzrosnąć do 60-70%
System rozliczeń Net-billing
Od kwietnia 2022 roku w Polsce obowiązuje system net-billing, który zastąpił wcześniejszy system opustów (net-metering). W net-billingu:
- Energia wprowadzona do sieci jest wyceniana według ceny rynkowej (średnia cena miesięczna z rynku hurtowego)
- Energia pobrana z sieci jest kupowana po standardowej cenie detalicznej
- Prosument gromadzi wartość sprzedanej energii na koncie w sprzedawcy energii
- Zgromadzone środki może wykorzystać na zakup energii w ciągu 12 miesięcy
W praktyce oznacza to, że energia wprowadzona do sieci jest wyceniana niżej niż energia pobierana, co zwiększa opłacalność autokonsumpcji.
Kalkulacja oszczędności
Mając wszystkie dane, możemy przystąpić do obliczenia rocznych oszczędności. Dla instalacji 5 kWp w centralnej Polsce:
- Produkcja roczna: 5000 kWh
- Autokonsumpcja (25%): 1250 kWh
- Energia wprowadzona do sieci: 3750 kWh
- Oszczędność z autokonsumpcji: 1250 kWh × 0,77 zł/kWh = 962,50 zł (przy cenie energii 0,77 zł/kWh)
- Przychód ze sprzedaży nadwyżek: 3750 kWh × 0,50 zł/kWh = 1875 zł (przy średniej cenie hurtowej 0,50 zł/kWh)
- Łączna roczna oszczędność: 962,50 zł + 1875 zł = 2837,50 zł
Należy jednak pamiętać, że przy wykorzystaniu środków zgromadzonych na koncie prosumenckim płacimy różnicę między ceną hurtową a detaliczną. Zakładając, że wykorzystamy całą wartość sprzedanej energii na zakup z sieci:
- Energia możliwa do zakupu za zgromadzone środki: 1875 zł ÷ 0,77 zł/kWh ≈ 2435 kWh
- Całkowita oszczędność roczna: 1250 kWh + 2435 kWh = 3685 kWh × 0,77 zł/kWh ≈ 2837,50 zł
Czas zwrotu inwestycji
Znając koszt instalacji po odliczeniu dotacji oraz roczne oszczędności, możemy obliczyć prosty okres zwrotu inwestycji:
Czas zwrotu = Koszt netto inwestycji ÷ Roczne oszczędności
Czas zwrotu = 19 920 zł ÷ 2837,50 zł ≈ 7 lat
Jednak w rzeczywistości należy uwzględnić dodatkowe czynniki:
- Wzrost cen energii - według prognoz ceny energii będą systematycznie rosnąć, co przyspieszy zwrot z inwestycji
- Inflacja - zmniejsza realną wartość przyszłych oszczędności
- Degradacja paneli - wydajność paneli stopniowo spada (producenci gwarantują zazwyczaj min. 80% wydajności po 25 latach)
- Koszty konserwacji - okresowe czyszczenie, ewentualne naprawy
- Koszty finansowania - jeśli inwestycja jest finansowana kredytem
Uwzględniając te czynniki, rzeczywisty czas zwrotu inwestycji dla typowej instalacji domowej w Polsce wynosi obecnie około 7-10 lat.
Obliczanie zwrotu z inwestycji (ROI)
Zwrot z inwestycji (Return on Investment - ROI) to procentowy wskaźnik opłacalności inwestycji. Dla instalacji fotowoltaicznej o żywotności 25 lat:
ROI = (Całkowite oszczędności w ciągu 25 lat - Koszt inwestycji) ÷ Koszt inwestycji × 100%
ROI = (25 lat × 2837,50 zł - 19 920 zł) ÷ 19 920 zł × 100%
ROI = (70 937,50 zł - 19 920 zł) ÷ 19 920 zł × 100%
ROI = 51 017,50 zł ÷ 19 920 zł × 100% ≈ 256%
ROI na poziomie 256% oznacza, że każda zainwestowana złotówka przyniesie 2,56 zł zysku przez okres 25 lat (nie uwzględniając wartości pieniądza w czasie).
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)
Bardziej zaawansowaną metodą oceny inwestycji jest wewnętrzna stopa zwrotu (Internal Rate of Return - IRR), która uwzględnia wartość pieniądza w czasie. Dla typowej instalacji fotowoltaicznej w Polsce IRR wynosi obecnie około 8-12% rocznie, co jest wynikiem lepszym niż wiele tradycyjnych inwestycji finansowych.
Czynniki wpływające na opłacalność
Opłacalność instalacji fotowoltaicznej zależy od wielu czynników:
- Lokalizacja i nasłonecznienie - południowa Polska ma lepsze warunki nasłonecznienia
- Orientacja i nachylenie dachu - optymalnie dach skierowany na południe z nachyleniem 30-40 stopni
- Poziom autokonsumpcji - im więcej energii zużywamy na bieżąco, tym większe oszczędności
- Ceny energii - wyższe ceny energii zwiększają opłacalność fotowoltaiki
- Dostępne dotacje - znacząco zmniejszają początkowy koszt inwestycji
- Jakość komponentów - wpływa na wydajność i żywotność instalacji
Fotowoltaika z magazynem energii
Coraz popularniejszym rozwiązaniem jest łączenie fotowoltaiki z magazynem energii, co zwiększa poziom autokonsumpcji:
- Koszt magazynu energii o pojemności 5 kWh wynosi około 15 000 - 25 000 zł
- Program "Mój Prąd" oferuje do 5000 zł dotacji na magazyn energii
- Zwiększenie autokonsumpcji z 25% do 60-70% dzięki magazynowi energii
- Czas zwrotu inwestycji w fotowoltaikę z magazynem energii wynosi obecnie około 9-12 lat
Przy obecnych cenach magazynów energii inwestycja w sam magazyn ma dłuższy czas zwrotu niż instalacja fotowoltaiczna, ale wraz ze spadkiem cen magazynów i wzrostem cen energii będzie to coraz bardziej opłacalne rozwiązanie.
Podsumowanie
Inwestycja w fotowoltaikę w Polsce nadal pozostaje opłacalna, mimo zmiany systemu rozliczeń na net-billing. Przy typowej instalacji o mocy 5 kWp możemy oczekiwać:
- Rocznych oszczędności na poziomie 2500-3000 zł
- Czasu zwrotu inwestycji około 7-10 lat
- Całkowitego zwrotu z inwestycji (ROI) ponad 250% przez 25 lat eksploatacji
Warto pamiętać, że oprócz korzyści finansowych, fotowoltaika przynosi również korzyści ekologiczne w postaci redukcji emisji CO2 oraz zwiększa niezależność energetyczną gospodarstwa domowego.
W SolarPoland oferujemy bezpłatną, szczegółową analizę opłacalności dla każdego klienta, uwzględniając indywidualne warunki techniczne i profil zużycia energii. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać spersonalizowaną kalkulację oszczędności dla Twojego domu.
